Is de vergunning voor de biogasinstallatie in Grote Brogel verantwoord!?

Textielbedrijf Pataga wil de biogas- of biomassacentrale in Grote Brogel opnieuw opstarten. Na verschillende procedurele kwesties waarbij de vergunning onder andere werd afgekeurd door de Provincie diende het bedrijf in februari een nieuwe aanvraag in voor de heropening van de centrale. De onvergunde installatie die er reeds staat, zal deels afgebroken en opnieuw opgebouwd en voor het overige gedeelte geregulariseerd worden. De buurtbewoners maken zich zorgen. En terecht! 

Wat is een biogascentrale?

Een biogascentrale is een installatie die organisch materiaal zoals mest, voedselresten of plantaardig materiaal afbreekt door middel van anaërobe vergisting, een biologisch proces waarbij bacteriën zonder zuurstof organisch materiaal afbreken en daarbij biogas produceren. Dit biogas bestaat voornamelijk uit CO2 en methaangas, maar ook andere gassen zoals bijvoorbeeld zwavel.

Het proces van een biogascentrale begint met het verzamelen en verwerken van organische materialen. Deze materialen kunnen afkomstig zijn van landbouwbedrijven, voedselverwerkingsinstallaties en andere bronnen van organisch materiaal. Dit verzamelde materiaal wordt in de vergister geplaatst, waarna het vergistingsproces plaatsvindt.

In de vergister worden de bacteriën gevoed met organisch materiaal, terwijl de zuurstoftoevoer wordt beperkt. De bacteriën breken het materiaal af en produceren biogas als een bijproduct. Dit biogas wordt vervolgens opgevangen en gezuiverd om het geschikt te maken voor gebruik als brandstof.

Na vergisting gaat de reststof naar een drooginstallatie waarna het restproduct, na drogen, op zijn beurt afgevoerd dient te worden.

“Duurzame energie”

Biogascentrales worden vaak voorgesteld als zijnde een duurzame manier voor het opwekken van energie. De vraag rijst echter of dit wel degelijk zo is. Het is om te beginnen namelijk zo dat bij de vergisting ook CO2 en andere schadelijke stoffen vrijkomen. Ook de aanvoer van organisch materiaal brengt de nodige uitstoot en andere problemen met zich mee.

Transport biomassa en effecten op mobiliteit

Om het hele jaar door te kunnen werken moet een continue stroom van organisch materiaal voorzien worden. Op jaarbasis wordt verwacht dat er om en bij de 65.000 ton materiaal aangeleverd zal worden. Dit met vrachtwagens van 20 tot 30 ton die 6 van de 7 dagen aanrijden, voor een totaal van 2300 vrachten op jaarbasis. Nu, van waar komt al dit materiaal? Dat is onduidelijk.

Ook de afvoer van restproduct en gedroogde stoffen gebeurt door middel van vrachtwagens. Er zal in totaal 35.000 ton afgevoerd moeten worden. Op jaarbasis resulteert dit in 1.175 vrachtwagens die zullen aanrijden en die het terrein zullen verlaten gevuld met restmaterialen.

Deze stroom aan vrachtwagens komt bovenop de normale stroom van vrachtwagens met synthetische grondstoffen die het bedrijf nodig heeft en de afvoer van afgewerkte producten en afvalstoffen.

In totaliteit zullen er op jaarbasis dus ruim 2500 vrachtwagens af- en aanrijden (5000 vervoersbewegingen) naar de site. Een stijging van ruim 400%. Deze stijging van het zwaar vrachtverkeer zal zonder twijfel voor meer gevaar op de weg zorgen.

Invloed op de gezondheid van omwonenden

Omwonenden maken zich zorgen over de invloed van de installatie op hun gezondheid. De biovergistingsinstallatie stoot namelijk schadelijke stoffen uit zoals fijn stof, CO, CO2, zwavel en dioxines. Deze stoffen hebben een gevolg op de luchtkwaliteit en bijgevolg ook levenskwaliteit van de omwonenden.Uit het openbaar onderzoek blijkt dat verschillende essentiële stukken waarin de overlast en gezondheid moet worden aangekaart ontbreken. Het dossier is dus onvolledig en laat belangrijke vragen onbeantwoord. Zo worden bijvoorbeeld de effecten op het watersysteem, de luchtkwaliteit, de biodiversiteit en het risico op ongevallen of rampen helemaal niet besproken.

Het risico op calamiteiten/ontploffingen is echter niet te onderschatten. Nieuwsberichten inzake biogascentrales zijn schering en inslag. Een biogasinstallatie is een industrie waar zeer veel brandgevaar heerst. Deze installatie midden in een woonbebouwing en in de nabijheid van een recreatie- en natuurgebied én een speeltuin is dan ook om problemen vragen.

Geur en geluidsoverlast

Hoewel Pataga Yarn stelt dat er geen mest gebruikt zal worden en er bijgevolg geen geuroverlast zal zijn, blijkt uit verschillende klachten uit het verleden en de impact van andere gelijkaardige centrales dat dit een onvermijdelijk neveneffect is. Zowel aan de gemeente als aan de dienst milieu-inspectie zijn afgelopen jaren verschillende klachten bezorgd over geluid en geurhinder. Pataga Yarn ontkent deze hinder niet maar noemt deze ‘aanvaardbaar’. Zij stelt dat het aantal decibel dat wordt veroorzaakt kan worden ervaren als een soort permanent gezoem, een constant lawaai. In combinatie met de toxische uitstoot en stank nabij een bebouwde omgeving, zorgt dit er voor dat de omgeving niet meer leefbaar wordt. Dit is voor ons echter NIET aanvaardbaar. De biogasinstallatie zou géén hinder mogen veroorzaken.

Geschiedenis

Beginnende vanaf 2011 werd door toenmalige eigenaar van de site, Spindor nv meerdere vergunnings- en regularisatieaangevragen gedaan om de spinnerij te veranderen en uit te breiden met een vergistingsinstallatie en/of biogascentrale. Dit is echter altijd geweigerd doch de installaties zijn toch, onvergund, gebouwd. Om omwonenden te beschermen werd een Bijzonder Plan van Aanleg (BPA), het BPA-spindor opgemaakt door de gemeente en goedgekeurd door een ministerieel besluit op 15 mei 2007. Dit BPA bevat verschillende richtlijnen waaraan Spindor, maar ook toekomstige overnemers moeten voldoen en stelt dat in geval van stopzetting er enkel gelijkaardige industriële activiteiten (garenspinnerij) worden toegelaten.

Sinds 2011 zijn verschillende bijkomende vergunningen toegekend en is de site overgegaan in verschillende handen. In 2022 werd melding gemaakt van de overdracht van Spin Group Green Energy naar Pataga Green Energy. De nieuwbouw van nieuwe biovergistingsinstallaties werd verschillende keren geweigerd.

Met de huidige aanvraag voldoet Pataga opnieuw niet aan de voorschriften opgelegd door voornoemd BPA. Zo moet er bijvoorbeeld in functie van toegankelijkheid voor hulpdiensten een afstand van minimum 5 meter tussen de gebouwen en de perceelsgrens worden gevrijwaard. Tot op heden is dat nog niet in orde gemaakt, waardoor de hulpdiensten de achterkant van het gebouw niet kunnen bereiken. De Raad voor Vergunningsbetwistingen heeft bij arrest van 10 mei 2016 duidelijk geoordeeld dat dit voorschrift als bestemmingsvoorschrift moet worden beschouwd en dat er geen afwijking kan worden toegestaan voor wat betreft de bestemming. Ook de bufferzone van 25 meter die reeds sinds 2006 verplicht is, is ten zuide van het perceel nog steeds niet gerealiseerd. De Raad voor vergunningsbetwistingen zag hierin een tweede reden om de vergunning te vernietigen.

Bovendien oordeelden de PSA en de Raad voor Vergunningsbetwistingen reeds dat: “Een biovergistingsinstallatie met een capaciteit van 65000 ton/jaar betreft ter plaatse een volledig nieuwe, afzonderlijke en volwaardige bedrijfsactiviteit.” Om die reden past een biogascentrale niet binnen het BPA.

Tenslotte is er ook van complementaire of dienstverlenende industriële activiteiten geen sprake gezien er op dit moment bij PatagaYarn geen sprake is van enige activiteiten. Aparte entiteit Pataga Green Energy wil daarenboven nog een geheel nieuwe activiteit opstarten, zijnde het drogen van primaire en secundaire grondstoffen om ze dan te verkopen als bodemverbeteraar. Ook deze bezigheid heeft geen enkele aanwijsbare band met een garenspinnerij en valt dus niet onder de mogelijke toelatingen bepaald door het BPA.

Conclusie

Ondanks een gebrekkige vergunningsaanvraag, verschillende logische bedenkingen en bezorgdheden en de negatieve gevolgen voor de omwonenden en een negatief openbaar onderzoek, heeft het College van Burgemeester en Schepenen toch een voorwaardelijk gunstig advies uitgebracht. Het dossier zal nu behandeld worden door de Limburgse Deputatie.

Artikel door: bestuurslid Jore Wouters